Als je enkele jaren op de fiets zit is de kans erg groot dat je al eens hebt meegemaakt dat je een slag in het wiel hebt gehad. In de meeste gevallen is een slag uit het wiel te halen en zal je er verder geen last meer van ondervinden. Wanneer je de techniek van het spaken van een wiel eenmaal doorhebt zal je dit vrijwel geheel zelf kunnen doen. Wanneer je een gebroken spaak hebt is het dan weer belangrijk om een nieuwe spaak te kopen die exact dezelfde lengte heeft. Heeft de spaak een andere lengte? Dan kan deze weer voor een lekke zorgen.
Hoe komt een slag in het wiel?
Maar voordat je begint met het spaken van het wiel is het verstandig om goed te achterhalen waardoor er een slag in het wiel is gekomen. In de meeste gevallen ben je een hobbeltje tegengekomen en stootte je hier te hard op. Vaak heb je dan sowieso een stootlek. Dit is wanneer de binnenband geklemd zit tussen de buitenband en velg. Wanneer je de binnenband uit de fiets haalt herken je een stootlek aan twee gaatjes die recht tegenover elkaar zitten.
Andere mogelijkheden zijn dat je bent gevallen of dat tijdens het vervoer het wiel in de verdrukking is geraakt. Controleer als eerste goed alle verschillende spaken en nippels. Het kan zijn dat één of meerdere spaken op breken staat. Dit kan dan weer zorgen voor meer schade aan de fiets en het wiel. Ook wil je het natuurlijk in één keer goed doen en geen dubbele tijd steken in het repareren van jouw wiel. Spaken breken meestal aan één van de uiteinden. Daarom is het ook aan te raden om gehele lengte van de spaak te controleren, dus ook waar de spaken in de naaf zitten bevestigd.
Heb je een nieuwe fiets of nieuwe wielen? Dan is het belangrijk om de spaakspanning na enkele weken/maanden bij te spannen. Op deze manier zorg je dat het wiel lekker stijf blijft en voorkom je dat het wiel kan gaan kraken, een slag in het wiel of er een spaak kan breken.
Ook Kan het zijn dat je spaak spontaan gebroken is. Dit zal je veelal hebben met wielen die ouder zijn dan 5 jaar. De spanning en rek is dan uit de spaken en het wiel loopt op het einde van de levensduur. Als er slechts één spaak gebroken is kan je deze nog heel goed vervangen. Maar breekt er binnen 2.000 kilometer “spontaan” weer een spaak? Dan is het tijd om alle spaken te vervangen. Echter gaat onze eigen voorkeur dan uit naar een nieuw wiel. Dit omdat een nieuw wiel ook voorzien is van een geheel nieuwe naaf. De levensduur van een wiel is ook niet oneindig op te rekken.
Weeg je zwaarder dan 80 kilogram dan is het aan te raden om een wiel te kopen dat minimaal is voorzien van 24 spaken. Deze wielen zijn in praktijk toch veel beter geschikt voor zwaardere wielrenners. Om een nog beter wiel te hebben kan je dan weer kiezen voor een hoge velg. Dit omdat een wiel met een hoge velg voorzien is van kortere spaken en des te korter de spaken des te stijver het wiel is. Deze stijfheid zorgt er dan weer voor dat de spaken minder te verduren krijgen.
Is een slag in het wiel altijd te repareren?
Een slag in het wiel is niet altijd te repareren. Zo geven wij op een korte manier antwoord op deze vraag. Echter heeft dit antwoord wel heel wat uitleg nodig. Dit omdat 90% van alle slagen gewoon uit de wielen te halen zijn. De belangrijkste stelregel is dat de velg zelf geen verbuigingen vertoont en de slag die in het wiel zit niet meer dan 3 centimeter naar links en/of 3 centimeter naar rechts uitslaat.
Daarnaast heb je twee verschillende soorten slagen in het wiel. De meeste slagen zijn naar links en/of rechts. Maar het is ook mogelijk dat er een hoogte slag in het wiel zit. Controleer hiervoor wel eerst even goed of de slag niet in de fietsband zit. De fietsband van de racefiets vertoont namelijk altijd een kleine slinger. Om te controleren of de slag daadwerkelijk in het wiel zit is het aan te raden om een pen te pakken en deze ter hoogte van de bovenkant van de velg tegen de voor- of achtervork van de fiets te houden. Houd de pen enkele millimeters bij de velg vandaan. Wanneer de velg niet tegen de pen aankomt en pen op dezelfde hoogte van de velg blijft zitten, dan is er niets aan de hand met het wiel. De slinger zit dan in de fietsband. Dit kan komen doordat de fietsband verkeerd gemonteerd is of dat de fietsband last heeft van een canvasbreuk. Dus let er goed op dat je de fietsband goed monteert. Zoals eerder al gezegd zit er altijd een kleine slinger van enkele millimeters in de fietsband. Dit is dus totaal niet erg.
Hoe draai je de spaken van een fietswiel strakker?
De spaakspanning kan je op verschillende manieren vaster zetten maar in de meeste gevallen zal je gebruik moeten maken van een spaaksleutel. Dit is een gereedschap voor het fietswiel dat precies om de nippels van de spaken past. Een goede spaaksleutel is geschikt voor meerdere nippels. Verschillende wielen hebben namelijk een andere nippel. Het verschil in deze nippels zit hem voornamelijk in het formaat. Zo heb je onder andere nippels met een diameter van 3.2 / 3.3 / 3.5 / 4.0 en nog veel meer andere maatvoeringen.
Ook zijn er wielen waarbij de nippel in de velgen zit verwerkt. Dit is soms het geval wanneer je een wiel hebt met een hogere velg. In dit geval zal je de band van het wiel moeten halen. Wanneer de band van de fiets is heb je ook nog een velglint dat je zal moeten verwijderen. Als je het velglint hebt verwijderd kan je met een kruiskopschroevendraaier de spaakspanning aanpassen.
Een zijwaartse slag uit het wiel halen
Het mooiste is om het wiel uit de fiets te halen en te zetten in een wielrichter. Heb je geen wielrichter? Dan kan je de fiets het beste ophangen. Zet weer een pen op de voor- of achtervork en draai het wiel rond. Op deze manier zie je waar er een afwijking in het wiel zit. Heeft het wiel een afwijking naar links? Draai dan de spaken die naar de rechterkant van de naaf gaan iets strakker. Doe dit enkel in de spaken rondom de plek waar de slag in het wiel zit. In de meeste gevallen zullen dit slechts 2 spaken zijn.
Verder is onze tip om de spaken telkens een kwartslag strakker te zetten. Door iedere keer het kwart te tellen zorg je dat alle spaken dezelfde verbetering in spanning krijgen. Wil je nog iets nauwkeuriger werken? Dan zal je later in het proces een afwijking hebben in de spanning. Zo zal de ene spaak wellicht één slag vaster gedraaid moeten worden dan de ander.
Een hoogte slag uit het wiel halen
Ook kan het zomaar zijn dat het wiel geen afwijking heeft naar links of naar rechts, maar omhoog of omlaag. De truc is dan om het wiel te laten draaien in een wielrichter of weer een pen tegen de voor- of achtervork te houden. Kijk dan goed waar het wiel naar beneden of omhoogkomt en draai de spaken op deze plek iets strakker. Let hierbij wel op dat je een evenredig aantal spaken vaster draait. Vaak zullen dit 2, 4 of 6 spaken zijn. Waarvan er 1,2 of 3 naar de linkerkant van de naaf gaan en de andere 1, 2 of 3 spaken naar de rechterkant van de naaf. Zal je een onevenredig aantal spaken strakker zetten dan zal er een zijwaartse slag in het wiel ontstaan.
Om een hoogteslag uit het wiel te halen is ons advies om de band van de velg af te halen en het wiel in een wielrichter neer te zetten. Dit vergemakkelijkt het werk. Ook zal er altijd een kleine slag van enkele millimeters in het wiel blijven zitten. Deze kleine slag zal je vaak met het blote oog niet eens zien. En uiteindelijk is het belangrijkste dat het wiel niet aanloopt tegen het frame of de remmen.
Extra tips om een slag uit het wiel te halen
Wanneer het niet lukt om de nippels vaster of losser te draaien kan je de fietsband en het velglint van het wiel verwijderen. Wanneer je dit hebt gedaan kan je doormiddel van de gaten in de velgen de nippels aandraaien. Maak je echter gebruik van tubes die op de velg gekit zijn? Dan is het nagenoeg niet mogelijk om de tube van de velg af te trekken om enkel de spaken meer of minder spanning te geven. Het kitten van tubes is verder ook nog een lastig en moeilijk werk. In ons blog over het kitten van tubes leggen wij jou uit hoe je tubes kitten zonder dat deze van de velgen aflopen.