Derailleur Van De Fiets Goed Afstellen

Het kan wel eens gebeuren dat de fiets eerst wel goed schakelde maar na verloop van tijd slechter schakelt tussen de verschillende versnellingen. Dit kan verschillende oorzaken hebben zoals een valpartij, slijtage van de fietsketting en cassette of doordat de versnellingskabel een beetje is opgerekt. In de meeste gevallen is het relatief makkelijk om de derailleur van de fiets weer goed af te stellen, zodat je gemakkelijk tussen de verschillende versnellingen kan schakelen. Ook zien wij vaak dat een fietsketting niet goed gesmeerd is. Voorzie je fietsketting daarom geregeld van een goed smeermiddel. Welk smeermiddel het beste is voor jouw doeleinde en fietsketting lees je in ons blog over het beste smeermiddel voor jouw fietsketting.

Hoe merk je dat een derailleur niet goed staat afgesteld?

Maar hoe merk je dan dat een derailleur niet goed afgesteld staat? Zoals eerder gezegd kan je dit merken aan dat de fiets niet goed schakelt tussen de verschillende versnellingen. Echter kan dit ook liggen aan het feit dat de fietsketting en tandwielen versleten zijn. In dit geval zal de fietsketting ook vaak de neiging hebben om over te slaan wanneer er kracht gezet wordt op de pedalen. Om te controleren of de fietsketting en cassette versleten zijn is het aan te raden om gebruik te maken van een kettingmeter. Wanneer de fietsketting en cassette nog niet versleten zijn en de fiets niet goed schakelt, dan weet je bijna zeker dat het ligt aan de afstelling van de derailleur. Een andere optie is dat de cassette verkeerd gemonteerd is en er bijvoorbeeld een tussenring mist. Echter zal de fiets dan vanaf het begin al niet goed schakelen.

Wat zijn de gevaren van een niet goed afgestelde derailleur

Maar wat zijn de gevaren van doorfietsen met een slecht afgestelde derailleur waardoor de fiets niet goed schakelt? Dat zijn er nog al veel. In het ergste geval kan je namelijk vallen doordat de fietsketting overslaat en jij als fietser uit je pedaal schiet. Het gevolg hiervan kan dan weer zijn dat je over de kop vliegt. Een ander gevaar is dat derailleur in het achterwiel komt en tegen de achtervork van de fiets aanslaat. In deze situatie is het goed mogelijk dat zowel de derailleur, het achterwiel en het frame kapot is. Een hoop schade en dus ook de bijkomende kosten van minimaal 500 euro. Dit had je kunnen voorkomen door even 10 minuten de tijd te nemen om de derailleur wel goed af te stellen.

Wat moet je niet doen om een derailleur af te stellen?

De meeste derailleurs worden bediend doormiddel van een ijzeren kabel. Deze ijzeren kabel zit vastgeschroefd aan de derailleur. En door meer of minder spanning te zetten op deze kabel zal het schakelen anders gaan. Echter moet je deze kabel nooit loshalen en enkel werken met de stelbouten. Wanneer je deze kabel wel loshaalt zal de kabel gaan rafelen en je zal dus een nieuwe moeten aanschaffen. Een gerafelde kabel zal namelijk niet meer sterk zijn en een keertje tijdens het fietsen breken.

Hoe stel je dan een achterderailleur af

Om te beginnen zijn er twee grote verschillen tussen de verschillende derailleurs. Zo kan je een traditionele derailleur hebben die wordt aangedreven met een ijzeren kabel en een elektronische derailleur zoals de Shimano DI2 of de SRAM AXS. Over het afstellen van deze elektronische derailleurs vertellen wij jou straks meer. Dit omdat de meeste fietsen toch nog werken met een derailleur die is aangedreven door een ijzeren kabel.

Als eerst is het handig om de fiets op te hangen of er voor te zorgen dat het achterwiel van de grond af is. Draai dan aan de trappers en schakel tussen de verschillende versnellingen. Je zult merken dat de derailleur niet goed naar een lichtere of juist niet goed naar een zwaardere versnelling schakelt. Dit heeft dan weer effect op het strakker of losser zetten van de spanningskabel. Achterop de derailleur zit als het goed is een stelbout. Deze stelbout heeft een kunststof omhulsel dat kan worden uitgedraaid door deze iets naar achteren te trekken en dan naar boven of onder te draaien. Door de stelbout naar boven te draaien zet je meer spanning op de kabel en zal je makkelijker naar een zwaardere versnelling schakelen. Draai de stelbout naar beneden, dan bereik je het tegenovergestelde effect. De kabel krijgt dus meer ruimte en zal makkelijker naar een lichtere versnelling schakelen.

Wanneer je de versnellingen goed hebt afgesteld is het belangrijk om te controleren of de derailleur niet in de spaken van het wiel komt wanneer de fietsketting op het grootste tandwiel achter ligt. Ook is het handig om te weten dat het altijd een tussenweg van compromissen is.  Zo zullen vooral de kleinere of juist de grotere tandwielen perfect werken en werken de andere versnellingen vaak net ietsjes minder soepel. Dit is vaak ook weer terug te leiden naar de groepset die op de fiets gemonteerd zit. Hoe luxer en hoe beter de groepset is des te beter is de derailleur af te stellen. Dit komt mede doordat het materiaal van de fietsketting en cassette poreuzer is en dus sneller van het ene naar het andere tandwiel zal schakelen. Uit ervaring zijn groepsets zoals de Shimano 105, Ultegra en Dura-Ace uitstekend af te stellen zonder dat je een groot verschil merkt tussen de zwaardere en lichtere versnellingen. In ons blog over de schakelgroepen van Shimano 105 en Ultegra leggen wij je nog veel meer verschillen uit. De simpelere schakelgroepen zoals Shimano Tiagra, Claris en Sora zijn moeilijker af te stellen. Dit komt doordat de fietsketting en cassette zijn gemaakt van een stugger materiaal. Dit zorgt er dan weer voor dat deze een langere levensduur hebben dan de luxere fietskettingen en cassettes. Het nadeel is enkel dat je wel een compromis zal moeten sluiten tussen de verschillende versnellingen. Hierbij is het dan aan te raden om de derailleur zo af te stellen dat deze goed schakelt op de versnellingen waar je het meeste gebruik van maakt. Een andere tip is om de fietsketting zo recht mogelijk te houden. Dus wanneer je achter op de lichtere versnellingen zit. Moet je dus niet gebruik maken van je buitenblad. Je kunt dan beter naar het binnenblad schakelen en achter enkele tandjes zwaarder gaan.

Is het ondanks deze tips nog niet gelukt om de derailleur goed af te stellen? Controleer dan eens of de derailleur en/of de pad niet losgetrild zijn. Wanneer dit het geval is ontstaat er speling en is de derailleur niet goed af te stellen. Ook kan het zijn dat de pad is losgetrild. De pad is het stuk dat het frame en de derailleur met elkaar verbind. Wanneer de fiets een keertje is gevallen kan het ook zomaar zijn dat deze pad scheef is. Het is dan aan te raden om een nieuwe pad aan te schaffen. Dit doe je het beste op basis van het framenummer van de fiets. Iedere fiets heeft namelijk een andere pad. Dit heeft weer te maken met de bevestiging van de pad. Wanneer de pad scheef is bestaat er een mogelijkheid dat de derailleur in het wiel terecht komt tijdens het schakelen. Wanneer je onderaan de kooi van de derailleur voelt zit hier een kleine beweging in van links naar rechts. Deze beweging maakt het mogelijk dat de fietsketting zichzelf goed kan trimmen om nog beter te schakelen. Wanneer er geen kleine beweging in de kooi van de derailleur zou zitten, dan is het schakelsysteem te statisch. Vooral wanneer de fietsketting en cassette op elkaar inslijten zal dit zorgen voor een mindere tot slechte schakelervaring.

Een elektronische derailleur afstellen

Zoals eerder gezegd zijn er ook elektronische derailleurs. Het afstellen hiervan gaat iets anders dan bij de traditionele derailleurs. Echter is het vooraf ook aan te raden om te controleren of dat de derailleur en/of pad niet losgetrild is. Ook zijn deze derailleurs bevestigd met een pad aan het frame. Controleer ook even goed of deze pad niet scheef is. De meeste elektronische schakelgroepen zijn van Shimano en SRAM. Beide systemen werken net ietsjes anders maar komen voor een groot gedeelte wel met elkaar overeen. Door namelijk een knop in te drukken komt de derailleur één millimeter per klik naar links of naar rechts. Om jou goed op weg te helpen beschrijven we hieronder per schakelsysteem hoe je deze kunt afstellen. Verder zijn er ook nog wat andere verschillen tussen de schakelgroepen van SRAM en Shimano.

Een traditionele Voorderailleur afstellen

Ook is het mogelijk om de voorderailleur opnieuw af te stellen. Echter zal je dit niet vaak doen omdat je niet veel schakelt tussen de verschillende voorbladen. Maar het kan zijn dat de fietsketting tegen de kooi van de voorderailleur aanloopt. Dit veroorzaakt een irritant geluid tijdens het fietsen. Om dit op te lossen kan je de boutjes bovenop de derailleur in- of uitdraaien. De derailleur zal dan verder naar binnen of buiten komen te staan. Wel is het belangrijk om dit goed uit te testen. Het kan namelijk maar zo zijn dat de fietsketting juist van het voorblad afgegooid wordt. In het echtste geval kan de fietsketting dan een gat in het carbon van het frame slaan.

Afstellen Shimano DI2 Derailleurs

Om een Shimano DI2 derailleur af te stellen moet je er als eerst voor zorgen dat de derailleur is de juiste setting komt te staan. Dit doe je door achterop de derailleur de verbindingsknop enkele seconden in te drukken. Wanneer je één keer deze knop indrukt zal er een led-lichtje oplichten, op een gegeven moment zal het led-lichtje gaan knipperen. Wanneer het led-lichtje blauw knippert kan je de groepset verbinden met de Shimano E-Tube app. In deze app kan je alle instellingen veranderen. Zoals een andere shifter of manier van schakelen. Houd je het knopje op de derailleur nog iets langer ingedrukt? Dan wordt het led-lampje oranje. Wanneer het led-lichtje oranje is ben je in de juiste setting terecht gekomen. Door zwaarder te schakelen zal de derailleur 1 millimeter naar binnenkomen. Door één keer te drukken op de shifter om naar een lichtere versnelling te schakelen, dan zal de derailleur één millimeter naar binnenkomen. Zoek naar de meest ideale afstelling voor jouw gebruik en let erop dat de derailleur niet tegen de spaken aanloopt. Dit werkt zowel voor het afstellen van de voor- als achterderailleur. Echter zal je in de meeste gevallen enkel de achterderailleur opnieuw willen afstellen.

Afstellen SRAM AXS Derailleurs

SRAM heeft een schakelsysteem dat iets anders in elkaar zit dan het schakelen met Shimano. Waar je bij Shimano standaard de rechter shifter gebruikt om lichter en zwaarder te schakelen gebruik je bij de SRAM AXS  systemen de linker shifter om de achter derailleur naar een lichtere versnelling te schakelen en de rechter om naar een zwaardere versnelling te schakelen. Wil je verwisselen van kettingblad? Klik dan beide shifters tegelijkertijd in.

Nu weer even terug naar het afstellen van de achterderailleur. Aan de binnenkant van de shifters zit een klein rond knopje. Druk dit knopje in en schakel één keer met de shifter. Doe je dit met de linker shifter? Dan zal de derailleur één millimeter naar links komen te staan. Doe je dit met de rechter shifter? Dan zal de achterderailleur één millimeter naar rechts toe verspringen. Soms zijn er meerdere millimeters en klikken op de shifter nodig om deze goed af te stellen. Dit kan je testen door tussen de klikkjes door de pedalen rond te draaien. Het is daarom ook aan te raden om de fiets op te hangen wanneer je de versnellingen van een elektronische SRAM AXS schakelgroep wilt afstellen. Een andere tip is om met de ene hand het knopje aan de binnenkant van de shifter in te drukken en met de andere hand te schakelen. Uit ervaring kunnen wij je namelijk vertellen dat het eventjes wennen is om de knopjes tegenovergesteld  in te drukken. Bij het indrukken van het kleine knopje geef je namelijk druk naar buiten toe, terwijl je met het indrukken van de shifter druk naar binnen geeft. Druk je het knopje aan de binnenkant van de shifter niet goed in? Dan zul je namelijk enkel schakelen en de derailleur dus niet afstellen. Het is dus niet de bedoeling dat tijdens het afstellen de fietsketting naar een ander tandwiel verspringt.

Om de voorderailleur van een SRAM AXS schakelgroep af te stellen moet je gebruik maken van een stukje gereedschap. Door het bovenste inbusboutje op de voorderailleur van de SRAM AXS in- of uit te draaien zal de derailleur naar binnen of naar buiten komen. De meeste mensen fietsen op het buitenblad en achterop een zwaardere versnelling. Het is dus handig om de fietsketting op het buitenste kettingblad voor en het kleinste tandwiel achter te leggen. Dit alles zorgt ervoor dat je de voorderailleur het beste kunt afstellen voor jouw gebruik.

Andere redenen waarom de fiets niet lekker schakelt

Naast een verkeerde afstelling zijn er nog enkele oorzaken waardoor je niet goed kunt schakelen tussen de verschillende versnellingen. Echter komend deze oorzaken een stuk minder vaak voor. Dit is dan ook de reden dat wij deze oorzaken van een slecht schakelende fiets pas nu aan je voorleggen. Maar wanneer je een nieuwe fietsketting hebt aangeschaft kan het zomaar zijn dat één schakel van de fietsketting niet soepel meebeweegt in de vorm van de cassette en derailleurwieltjes. Dit komt veel al door het dikkere fabrieksvet dat aan de fietsketting zit. Om dit op te lossen kan je het beste de fietsketting geheel ontvetten met een ontvetter voor de fietsketting, bijvoorbeeld Cyclon Bionet. Wanneer je dit hebt gedaan zal je de fietsketting weer moeten voorzien van een nieuwe laag kettingolie. Hierbij heeft olie veel meer de voorkeur dan wax. Dit omdat wax veel stijver is dan olie. Wax kan dus ook de oorzaak zijn van een niet soepele fietsketting.

Een andere reden is dat de fietsketting de verkeerde lengte heeft. Daarom is het aan te raden om de oude en de nieuwe fietsketting naast elkaar te houden. Ben je overgestapt naar een cassette met een klimverzet? Dan is de kans groot dat de fietsketting iets langer zal moeten zijn. Leg de fietsketting op het grootste tandwiel achter en voor op het binnenblad. Maak de fietsketting zo lang dat de kooi van de derailleur recht naar onder staat.

Maakt de fietsketting gebruik van een quick link? Dan kan het de moeite zijn om te controleren of deze op een juiste manier is gemonteerd. Wanneer de quick link niet goed in elkaar geklikt is zal deze geen soepele beweging kunnen maken. Een quick link zorgt ervoor dat de fietsketting makkelijker is te monteren. Wanneer je gebruik maakt van een quick link kan je het beste gebruik maken van een quick linktang. Deze tang zorgt ervoor dat de quick link altijd goed in elkaar geklikt zit.

Een andere reden dat de fiets niet goed schakelt kan zijn omdat je gebruik maakt van een verkeerde fietsketting. Dit komt in de praktijk echt bijna nooit voor. Maar in theorie zal het zo maak kunnen. Met een verkeerde fietsketting bedoelen wij dat je bijvoorbeeld een 12-speed schakelgroep hebt en dus ook een cassette met 12 verschillende tandwielen. Wanneer je dan een 11-speed fietsketting zal monteren. Dan gaat het schakelen helemaal mis. Dit komt doordat de 11-speed fietskettingen te breed zijn voor 12-speed cassettes. De fietsketting zal dus altijd blijven overslaan. In dit geval zal je dus een andere fietsketting moeten aanschaffen.