Je hebt een super mooie racefiets die uitgevoerd is met elektronisch schakelen. Het schakelen met de elektronische groepset werkt fantastisch maar na een tijdje schakelde de groepset niet meer. Dit is het verhaal van één van onze collega. Die een splinter nieuwe racefiets had met een Shimano Ultegra 12 speed DI2.
Toe hij de fiets rijklaar maakte is zijn de hendels, derailleurs en de accu met elkaar verbonden. Ook is de fiets meteen aan de computer gelegd zodat de accu heeft kunnen opladen. Na het opladen van de accu moest de fiets nog worden afgesteld. Uiteindelijk schakelde de racefiets met Shimano DI2 uitstekend en kon onze collega zo de weg op.
Afstellen van de Shimano DI2 12 speed groepset
Na enkele fietstochten moest de achterderailleur weer opnieuw afgesteld worden. Dit kan met de nieuwigheid te maken hebben. En is ook zeker niet gek. De fietsketting en cassette lopen op elkaar in en zullen dus een iets andere afstelling nodig hebben om lekker soepel en snel te kunnen blijven schakelen. Ook kan het zomaar zijn dat de achterderailleur losser is komen te staan en last heeft van een klein beetje speling. Uiteindelijk bleek dit laatste het geval te zijn bij onze collega.
Maar wanneer de derailleur gewoon goed gemonteerd zit op de fiets zal het opnieuw stellen van de achterderailleur de beste oplossing wezen. Het afstellen van de achterderailleur doe je door tweemaal op het kleine knopje op de achterderailleur te klikken. Naast dit kleine knopje zit een led-lampje dat een oranje kleur geeft. Wanneer je nu met de rechter schakelhendel zwaarder schakelt zal de derailleur een heel klein beetje naar rechts toe komen. Wanneer je met de schakelhendel lichter schakelt zal de derailleur een klein beetje naar links toe gaan.
Schakelt de racefiets niet goed naar een zwaardere versnelling dan is de kans groot dat je de derailleur naar rechts zal moeten laten komen. Gaat het schakelen naar een lichtere versnelling moeilijk? Dan is de kans erg groot dat je de derailleur naar links zal moeten afstellen. Houd er rekening mee dat je vaak tussen de 1 á 5 klikjes op de schakelhendel moet geven om de versnellingen van een racefiets met Shimano DI2 op de juiste manier af te stellen. Heb je een andere schakelgroepset? Ook dan leggen wij jou uit hoe deze derailleur af te stellen.
Software Shimano DI2 updaten en personaliseren
Ook is het mogelijk om de software van de gehele groepset of een apart onderdeel te voorzien van nieuwe software. Dit kan op twee verschillende manieren. Doormiddel van de racefiets aan te sluiten op de computer en doormiddel van de Shimano E-tube app. Ook kan je via deze app een nieuwe schakelhendel of zelfs je fietscomputer koppelen. Wanneer je de fietscomputer koppelt met de Shimano DI2 schakelgroep zal je met de knoppen bovenop de hendels, onder de rubbers, door de verschillende menu’s van de fietscomputer kunnen scrollen. Wel is het belangrijk om hierbij te onthouden dat de fietscomputer is voorzien van bluetooth. De functie om de fietscomputer te besturen met de schakelhendels van de Shimano DI2 12 speed wordt de Shimano D-Fly functie genoemd. Ook is het met behulp van de E-tube app mogelijk om het schakelen helemaal naar eigen wens in te stellen. Zo kan het zijn dat je met de linkse schakelhendel de achterderailleur wilt bedienen. Ook is het mogelijk om de derailleur meerdere tandwielen te laten schakelen terwijl er maar 1 druk op de schakelhendel wordt gegeven.
Controleer de status van de batterijen en accu
Ook kan je doormiddel van de software van Shimano E-tube zien wat de status van de accu is. Echter zitten er ook kleine batterijen in de schakelhendels van de racefiets. Deze kleine batterijen hoef je veel minder te verwisselen/ op te laden dan de accu van de racefiets zelf. De accu van een Shimano DI2 gaat ongeveer zo’n 1000 á 1300 kilometer mee. Dit is echter sterk afhankelijk van het aantal keer dat er geschakeld wordt. Vooral het schakelen met de voorderailleur kost veel energie en zal het aantal kilometers met een accu doen verminderen. Om te contoleren wat de status van de Shimano DI2 12 speed schakelhendels is houd je de schakelknoppen voor lichter en zwaarder schakelen tegelijkertijd in. Wanneer de batterijen tussen de 100% en 75% van de capaciteit zitten zal het led-lampje op de hendel groen kleuren. Gaat hetzelfde lampje groen knipperen dan zit de capaciteit tussen de 75% en 50%. Wanneer het led-lampje 2 seconden rood brand zullen de batterijen van de hendels tussen de 50% en 25% zitten en wanneer het lampje 5 keer rood knippert zit je in de laatste 25% van de capaciteit van de batterijen. Het is dan echt nodig om deze batterijen snel te vervangen. Zelf spelen wij het graag op veiligheid en vervangen we de batterijen al wanneer deze onder de helft van de capaciteit zitten. Verder raden wij ook aan om de accu van de gehele groepset zo af en toe al preventief op te laden. Zo voorkom je dat je tijdens een fietstocht niet meer kan schakelen. Om de actuele status van e accu te bekijken moet je de groepset gekoppeld hebben aan de eerder benoemde Shimano E-tube app. In deze app kan je de status van de accu goed inzien.
Waarom deed de Shimano DI2 12 speed schakelgroepset het niet meer?
Om weer terug te keren naar het probleem van onze collega zal ik je eerst iets meer uitleg geven. Toen hij een stukje ging fietsen stond de fiets op het binnenblad en was het niet meer mogelijk om naar het buitenblad te schakelen. Zelf dacht hij het Shimano DI2 systeem van zijn Ultegra 12 speed groep ontregeld te hebben. Een lege batterij zou immers niet kunnen omdat deze een week daarvoor nog volledig was opgeladen. Na enige tijd flink gestoeid te hebben met de schakelgroep en de Shimano E-tube app kon er ook niet meer via de achterderailleur geschakeld worden.
Echter lukte het onze collega vanaf het eerste begin al niet goed om de racefiets te koppelen met niet de Shimano E-tube app. Dit lukte hem echter wel bij een andere fiets die uitgevoerd is met een Shimano DI2 schakelgroepset. Daarom zat er nog maar één optie op om de racefiets te koppelen met zijn computer. Toen de gehele schakelgroep werd aangesloten bleek er toevallig een nieuwe software voor de schakelhendels te zijn. Dit terwijl deze een week daarvoor voorzien waren van de nieuwste versie. Echter bleek dit pure toeval te zijn en had deze software update niets te maken met de oorzaak van het probleem. Maar wat was dan wel de oorzaak van het probleem? De accu die een week eerder volledig was opgeladen was volledig leeg. Dit kwam waarschijnlijk doordat de fiets in die week enkele keren in een bus vervoerd is. Tijdens het vervoeren heeft de schakelknop ingedrukt gezeten. De derailleur kreeg hierdoor telkens een signaal om te schakelen. Dit bleek daadwerkelijk de reden te zijn van de lege accu. Dit blijkt één van de nadelen te zijn van een Shimano DI2 groepset ten opzichte van een ouderwetse mechanische schakelgroepset.
Na het opladen van de accu werkte de racefiets weer zoals het moest en kon er van en naar het binnenblad geschakeld worden. Ook was het koppelen van de Shimano Ultegra DI2 12 speed schakelgroepset met de E-tube app geen enkel probleem.
Slaapstand Shimano DI2 groepset
Om de batterijduur verlengen heeft de accu een spaarfunctie. Wanneer er enige tijd niet geschakeld is zal de batterij in een slaapstand schieten. Wanneer je één keer op een schakelknop drukt zal je merken dat de groepset niet reageert. Door snel dubbel achter elkaar op de kleinere knop te drukken zal je de achterderailleur uit de slaapstand halen. Ook is het mogelijk dat de voorderailleur het niet meer doet. dit komt omdat deze dan ook in een slaapstand geschoten is. Het is mogelijk dat je de achterderailleur uit de slaapstand hebt gehaald maar dat de voorderailleur nog steeds in de slaapstand blijft staan. Dit is vaak na het opladen van de Shimano DI2 batterij.
Om de voorderaileur uit de slaapstand te halen is het aan te raden om de derailleur achter op een zwaardere versnelling te zetten. Wanneer je dit hebt gedaan is het de bedoeling om een dubbele tik op de schakelhendel te geven. Werkt dit niet? Ga dan even een klein rondje fietsen en druk nog een paar enkele keren dubbel op de verschillende schakkel-knoppen en de voorderailleur zal uit de slaapstand schieten.
Bescherming van de derailleur bij een val
Ook de nieuwste variant van de Shimano DI2 schakelgroepen zijn voorzien van een zogenaamde crash-modus. Dit houd in dat de derailleur naar binnen zal klappen wanneer je een valpartij hebt tijdens de fietsrit. Deze crash-modus is een super handige uitvinding. De elektrische derailleurs van de Shimano DI2 schakelgroepen zijn een stuk duurder dan de normale derailleurs. En doormiddel van een slimme technologie kan kans op schade aanzienlijk worden verkleind.
Wat te doen als je Shimano DI2 12 speed schakelgroep niet meer werkt?
Natuurlijk is het super vervelend als de schakelgroep het niet meer doet. Maar belangrijk is om niet meteen in paniek te raken en de stekkers uit de voor- en achterderailleur te trekken. Om deze stekkers los te maken heb je een aparte tool nodig. Doe dit dus nooit zomaar met je handen. Er is dan een mogelijkheid dat je de stekkers kapottrekt. De snelste manier om de schakelgroep weer werkende te krijgen is door deze aan de computer te leggen. Zorg ervoor dat de accu kan opladen en voorzie de onderdelen zoals derailleurs en schakelhendels van de nieuwste software. Het kan namelijk zomaar zijn dat de accu, derailleur of schakelhendel een firmware of software update nodig heeft.
Let wel op dat je de schakelhendels en derailleurs niet kan updaten met de meegeleverde kabels. Deze meegeleverde kabel is enkel om de accu van de schakelgroepset op te laden. Om de schakelgroepset en/of onderdelen via de computer te updaten moet je gebruikmaken van Shimano SM-PCE02. Dit is een koppelstuk waarmee er nieuwe software en firmware op de onderdelen gezet kan worden. Wacht geduldig eventjes af zodat de accu opgeladen kan worden. Wanneer je na verloop van tijd weer probeert te schakelen is de kans heel erg groot dat de Shimano DI2 schakelgroepset het gewoon weer doet zoals je gewend bent.